Ιλισός

O Dodwell περιγράφει τον Ιλισό μετά από νεροποντή:

17-19 Σεπτεμβρίου 1805

Πιο κάτω από το Ολυμπιείο η κοίτη του ποταμού μπαίνει σε κανάλια, τα οποία ίσως μερικές φορές έκλειναν με κλειδιά ή φράγματα, ανάλογα με την ποσότητα του νερού που έρρεε.

Ο βράχος του Ιλισού σε αυτό το τμήμα σχηματίζει έναν γκρεμό, ύψους λίγων μέτρων, στη βάση του οποίου βρίσκεται ένα μικρό πλάτωμα με ένα εκκλησάκι στη νότια πλευρά του…

Κατά τη διάρκεια της δίμηνης διαμονής μου στην Αθήνα, στο πρώτο μου ταξίδι, το πιο διάσημο από τα αθηναϊκά ποτάμια δεν είχε καθόλου νερό! Αλλά, όταν επισκέφθηκα ξανά την Αθήνα, το 1805, μια δυνατή καταιγίδα στον Υμηττό, στα μέσα Σεπτεμβρίου, μέσα σε λίγες ώρες, μετέτρεψε αυτόν τον ξεροπόταμο σε ορμητικό και αφρισμένο χείμαρρο. Στις 8 το πρωί της 16ης Σεπτεμβρίου, ενώ η ζέστη ήταν αποπνικτική, ξέσπασαν βροντές και αστραπές, τρομερής έντασης. Η καταιγίδα συνεχίστηκε, χωρίς διακοπή, για είκοσι έξι ώρες.

Το βράδυ της 17ης μια ισχυρή σεισμική δόνηση έγινε ιδιαίτερα αισθητή.

Το ποτάμι πλέον είχε κανονική ροή, τα νερά, ωστόσο, πολύ απείχαν από τους χαρακτηρισμούς καθαρά και διαφανή, που τους προσδίδει ο Πλάτωνας. Ήταν ορμητικά και λασπώδη.

Δύο αφρισμένοι και γραφικοί καταρράκτες σχηματίστηκαν στους βράχους πάνω από την Καλλιρρόη. Ο χώρος απέκτησε νέα όψη, το τοπίο άλλαξε. Η γυμνή και βραχώδης κοίτη του Ιλισού είχε κατακλυστεί από έναν αδιάβατο χείμαρρο και την αποπνικτική ζέστη μιας τροπικής ατμόσφαιρας διαδέχτηκε η δροσιά ενός βόρειου κλίματος. Πλήθος Αθηναίοι ήρθαν στο ποτάμι για να απολαύσουν ένα θέαμα, το οποίο τόσο σπάνια τους προσφέρεται. Στις 18 το νερό είχε λιγοστέψει σημαντικά και ήταν σχεδόν καθαρό. Και στις 20 του μήνα η κοίτη πάλι ξεράθηκε.

[CTTG Ι, 472-74]

Οι πηγές του Ιλισού εντοπίζονται μέσα από χάρτες και περιγραφές του 19ου αιώνα στη βορειοδυτική πλαγιά του Υμηττού. Το βασικό του σκέλος, που σήμερα αποτελεί ένα ξηρό ρέμα, ξεκινά από την περιοχή του Παπάγου-Χολαργού, κοντά στο σημερινό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, και περνώντας μέσα από το Πάρκο στο Γουδή, διοχετεύεται σε υπόγειο οχετό.

Από τα μέσα του 20ου αιώνα η κοίτη καλύφθηκε από οδικούς άξονες μέχρι και τη γέφυρα της οδού Χαροκόπου στην Καλλιθέα, με μοναδική εξαίρεση ένα μικρό τμήμα 200 μέτρων κοντά στην εκκλησία της Αγίας Φωτεινής, μεταξύ του Παναθηναϊκού Σταδίου και της γέφυρας της οδού Αναπαύσεως, το οποίο διατηρήθηκε  λόγω των πολλών αρχαιολογικών ευρημάτων.

Από την Καλλιθέα έως το Μοσχάτο το ρέμα ρέει σε ανοιχτή τσιμεντένια κοίτη και εκβάλλει στο Φαληρικό όρμο.

Ilissos

Dodwell describes Ilissos after a rainstorm:

                                                                                                                                        September 17-19, 1805                          Below the Olympieion the bed of the river is cut into channels, which perhaps were sometimes closed with locks or dams, according to the quantity of water it contained. The rock of the Ilissos in this part forms a precipice, a few yards in height; at the bottom of which is a little surface or plain, and a small church on its southern side…

During a residence of more than two months at Athens, on my first tour, the most celebrated of the Athenian rivers continued streamless! But, on my return thither, in 1805, a heavy storm of rain upon Hymettos, towards the middle of September, in a few hours, converted this streamless gully into an impetuous and foaming torrent. At eight o’clock on the morning of the 16th, while the heat was particularly oppressive, it began to rain thunder, and lighten, with tremendous violence. The storm continued, without intermission for twenty-six hours.

On the night of the 17th the shock of an earthquake was felt.

The channel was now quite full, the waters, however, far from meriting the epithets of clear and transparent, which are given to them by Plato, were rapid and muddy.

Two foaming and picturesque cascades were formed by the rocks above Kallirhoe. The country assumed a new face; the scenery changed; the bare and stony bed of the Ilissos was filled with a stony and impassible torrent; and the oppressive heat of a tropical atmosphere was succeeded by the cool temperature of a northern climate. The Athenians came to the river in crowds, in order to enjoy a sight with which they are so seldom regaled. On the 18th the stream was considerably diminished, and nearly clear; and on the 20th it was again dry.

[CTTG Ι, 472-74]

According to maps and descriptions of the 19th century, the sources of Ilissos are located on the northwestern slope of Mount Hymettus. Its main stream, which today is dry, starts from the area of ​​Papagou-Holargos, near the monastery of Agios Ioannis Theologos, and passing through the Park in Goudi, is channeled into an underground drain.

From the middle of the 20th century the riverbed was covered by roads up to the bridge of Harokopou Street in Kallithea, with the sole exception of a small section of 200 meters near the church of Agia Photini, between the Panathenaic Stadium and the bridge of Anapauseos Street, which was protected because of the abundant archaeological finds and can still be visited.

From Kallithea to Moschato the stream flows in an open concrete riverbed and finally flows into Phaleron bay.

Το Παναθηναϊκό Στάδιο

Το Παναθηναϊκό Στάδιο, που μερικές φορές ονομαζόταν απλώς το Παναθηναϊκό, κατασκευάστηκε αρχικά από τον aθηναίο ρήτορα Λυκούργο, γιο του Λυκοφώντος, που έζησε στην εποχή του Δημοσθένη. Διευρύνθηκε, επενδύθηκε με πεντελικό μάρμαρο και τελειοποιήθηκε από τον Ηρώδη Αττικό. Το σχήμα του διατηρείται, αλλά ήδη από την εποχή του Spon τα μαρμάρινα εδώλια είχαν εξαφανισθεί. Οι πλευρές του δεν είναι τεχνητές αλλά πατούν στο βράχο, ο οποίος διαμορφώθηκε κατάλληλα για την υποδοχή του Σταδίου. Η περιοχή είναι προς το παρόν βαμβακοχώραφο, αλλά οι πλαγιές είναι πολύ απότομες για καλλιέργεια. Τα ακριβή όριά του δεν μπορούν να διαπιστωθούν εύκολα. ‘Έχει μήκος περίπου διακόσιες δέκα γιάρδες και πλάτος σαράντα πέντε…

[CTTG I, 408]

Το στάδιο ανασκάφηκε το 1869-1870 και αναστηλώθηκε με σκοπό να φιλοξενήσει τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα το 1896, σύμφωνα με τη ρωμαϊκή οικοδομική του φάση, κατά την οποία χτίστηκε εξ ολοκλήρου από μάρμαρο από τον Ηρώδη Αττικό (141-144 μ.Χ.).  Αρχιτεκτονικά κατάλοιπα στα νοτιοδυτικά πάνω από το στάδιο έχουν αναγνωριστεί ως ναός της Αγάθης Τύχης (Καλή Τύχη) και στα βορειοανατολικά ως βάση του πλοίου της γιορτής των Παναθηναίων, το οποίο αφιέρωσε ο Ηρώδης μαζί με το στάδιο.

The Panathenaic Stadium

The Panathenaic Stadium, which was sometimes called simply the Panathenaikon, was originally constructed by the Athenian orator Lykourgos, son of Lykophon, who lived in the age of Demosthenes. It was enlarged, covered with Pentelic marble, and perfected by Herodes Atticus. Its form is preserved, but even in the time of Spon the marble seats were entirely destroyed. Its sides are not artificial, but principally composed of rock. The banks were pared down for the reception of the Stadium. The area is at present a cottonfield; but the sides are too steep for cultivation. Its exact boundaries cannot be readily ascertained; but it is about two hundred and ten yards in length, and forty-five in breadth…

[CTTG I, 408]

The stadium was excavated in 1869-1870 and  restored to serve as the venue for the first modern Olympic games in Athens in 1896, according to the Roman phase, built entirely of marble by Herodes Atticus (141-144 AD). Ruins above the stadium have been identified as a temple of Agathe Tyche (Good Fortune) to the southwest and the support for the Panathenaic ship dedicated with the stadium by Herodes to the northeast.

Το Παναθηναϊκό Στάδιο

Το Παναθηναϊκό Στάδιο, που μερικές φορές ονομαζόταν απλώς το Παναθηναϊκό, κατασκευάστηκε αρχικά από τον aθηναίο ρήτορα Λυκούργο, γιο του Λυκοφώντος, που έζησε στην εποχή του Δημοσθένη. Διευρύνθηκε, επενδύθηκε με πεντελικό μάρμαρο και τελειοποιήθηκε από τον Ηρώδη Αττικό. Το σχήμα του διατηρείται, αλλά ήδη από την εποχή του Spon τα μαρμάρινα εδώλια είχαν εξαφανισθεί. Οι πλευρές του δεν είναι τεχνητές αλλά πατούν στο βράχο, ο οποίος διαμορφώθηκε κατάλληλα για την υποδοχή του Σταδίου. Η περιοχή είναι προς το παρόν βαμβακοχώραφο, αλλά οι πλαγιές είναι πολύ απότομες για καλλιέργεια. Τα ακριβή όριά του δεν μπορούν να διαπιστωθούν εύκολα. ‘Έχει μήκος περίπου διακόσιες δέκα γιάρδες και πλάτος σαράντα πέντε…

[CTTG I, 408]

Το στάδιο ανασκάφηκε το 1869-1870 και αναστηλώθηκε με σκοπό να φιλοξενήσει τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα το 1896, σύμφωνα με τη ρωμαϊκή οικοδομική του φάση, κατά την οποία χτίστηκε εξ ολοκλήρου από μάρμαρο από τον Ηρώδη Αττικό (141-144 μ.Χ.).  Αρχιτεκτονικά κατάλοιπα στα νοτιοδυτικά πάνω από το στάδιο έχουν αναγνωριστεί ως ναός της Αγάθης Τύχης (Καλή Τύχη) και στα βορειοανατολικά ως βάση του πλοίου της γιορτής των Παναθηναίων, το οποίο αφιέρωσε ο Ηρώδης μαζί με το στάδιο.

The Panathenaic Stadium

The Panathenaic Stadium, which was sometimes called simply the Panathenaikon, was originally constructed by the Athenian orator Lykourgos, son of Lykophon, who lived in the age of Demosthenes. It was enlarged, covered with Pentelic marble, and perfected by Herodes Atticus. Its form is preserved, but even in the time of Spon the marble seats were entirely destroyed. Its sides are not artificial, but principally composed of rock. The banks were pared down for the reception of the Stadium. The area is at present a cottonfield; but the sides are too steep for cultivation. Its exact boundaries cannot be readily ascertained; but it is about two hundred and ten yards in length, and forty-five in breadth…

[CTTG I, 408]

The stadium was excavated in 1869-1870 and  restored to serve as the venue for the first modern Olympic games in Athens in 1896, according to the Roman phase, built entirely of marble by Herodes Atticus (141-144 AD). Ruins above the stadium have been identified as a temple of Agathe Tyche (Good Fortune) to the southwest and the support for the Panathenaic ship dedicated with the stadium by Herodes to the northeast.